Naar de webshop

Twee mannen staan in een magazijn en praten over hydraulische systemen.
Gewijzigd op : 25.06.2025 13:10
Leestijd :

Hydrauliek en hydraulische systemen: hoe werkt het? Een eenvoudige uitleg

Inhoud:

Bij de hydrauliek gaat het om een technisch principe waarvan het gebruik in de wereld van vandaag niet meer weg te denken is. Met name in de machinebouw en industrie moeten zware lasten worden verplaatst. Hierbij zijn hydraulische systemen onmisbaar.

Heeft u hydraulische systemen of bent u van plan een systeem aan te schaffen voor uw bedrijf? Dan moet u wel weten hoe hydraulische systemen werken. Deze kennis is doorslaggevend voor de veiligheid, voor het dagelijks en technisch onderhoud en voor de medewerkers. U vindt alles over de opbouw, het gebruik en de werking van hydraulische systemen hieronder.

Wat is hydrauliek?



Door middel van hydraulische systemen kunt u met weinig krachtinspanning en in een kleine ruimte grote lasten verplaatsen. Dit gebeurt door het principe van drukoverdracht, waarvan de hydrauliek met behulp van vloeistoffen gebruik maakt. Want in tegenstelling tot gassen zijn vloeistoffen niet samen te drukken. Een voorbeeld: Als u een plastic fles met water indrukt, krimpt het water niet. In plaats daarvan wordt er druk uitgeoefend.

In een hydraulisch systeem (een gesloten systeem bestaande uit pompen en buizen of slangen) wordt deze druk door vloeistof gecreëerd. De druk wordt gelijkmatig verdeeld in het gehele systeem en kan zo worden gestuurd zoals nodig is. Uiteindelijk zet het systeem de druk gericht om in mechanische energie. Hierdoor bereikt de hydrauliek een relatief grote kracht en effectiviteit.


Onderdelen van hydraulische systemen


Een hydraulisch systeem bestaat in principe uit de volgende componenten:

  • Hydraulische vloeistof – in systemen wordt hydraulische olie of een speciale vloeistof gebruikt. Gewoon water is niet bruikbaar, omdat het bij kou bevriest en bij hitte verdampt.
  • Hydraulische pompen – verdringen de hydraulische vloeistof en creëren daardoor druk.
  • Motor of andere energiebron – drijft de hydraulische pomp aan.
  • Hydraulische buizen en slangen – geleiden de hydraulische vloeistof door het systeem.
  • Ventielen – sturen de druk in de afzonderlijke gedeeltes van het systeem door de hoeveelheid vloeistof te reguleren.
  • Hydraulische cilinders of hydraulische motoren – zetten de ontstane druk om in mechanische energie, waarmee het systeem gerichte acties uitvoert.

Hoe werkt hydrauliek in een systeem?

U bent nu bekend met de principes van de hydrauliek en de onderdelen van een hydraulisch systeem. Maar hoe werkt de toepassing concreet in een hydraulisch systeem? Opmerking: de volgende beschrijving is bedoeld om het verloop gemakkelijk te begrijpen. In het dagelijks leven komen we aanzienlijk complexere hydraulische systemen tegen.

Hier ziet u stapsgewijs hoe een hydraulisch systeem werkt:

1

Aandrijving van de pomp

Door middel van de motor of een andere energiebron (bijvoorbeeld handmatig door een pedaal of hendel) wordt een pomp aangedreven, waardoor de zuiger beweegt.
2

Opbouw van de druk

Door de zuiger wordt de ruimte voor de hydraulische vloeistof verkleind. Hierdoor ontstaat druk.
3

Verdeling van de volume- of debietstroom

Door de vloeistof onder druk ontstaat een volume- of debietstroom. Samen met de gecreëerde drukenergie wordt deze stroom via buizen of slangen in het hydraulische systeem verdeeld. Via ventielen kunt u sturen in welke richting de stroom vloeit. Het overloopventiel zorgt ervoor dat er geen overdruk ontstaat die schade kan veroorzaken.
4

Omzetting in mechanische energie

Na verloop van tijd bouwt de vloeistof die in het systeem wordt verdeeld zoveel druk op dat een tweede hydraulische cilinder of hydraulische motor op gang gebracht wordt. Dit gebruikt de drukenergie en zet deze om in mechanische energie waarmee de door u gewenste actie kan worden uitgevoerd (bijvoorbeeld het heffen van een hijstoestel).
5

Terugloop

De druk wordt vervolgens weer verlaagd. Dit gebeurt via een hendel of schakelaar, waarmee de zuiger wordt teruggetrokken. Daarbij opent het terugloopventiel weer en wordt de hydraulische vloeistof in het systeem verdeeld.

Verschillen tussen hydrauliek en pneumatiek

In het kader van hydrauliek heeft u waarschijnlijk al weleens van pneumatiek gehoord. De werking van pneumatiek is vergelijkbaar, alleen worden daarbij lucht en gassen gebruikt. De kracht wordt gecreëerd door druklucht.

Waar wordt pneumatiek gebruikt? Pneumatische systemen worden vooral gebruikt om productie-installaties aan te sturen. Het proces verloopt aanzienlijk sneller dan bij de hydrauliek: tot vier keer sneller. Het nadeel ten opzichte van de hydrauliek is wel dat de pneumatiek vanwege de geringe dichtheid van lucht niet met zware lasten kan werken.

Hydrauliek is ruimtebesparender, flexibeler en slijt minder snel. Bovendien zijn nauwkeurigere bewegingen mogelijk en is het dus beter geschikt voor precisiemachines.

Toepassingen van de hydrauliek

In principe worden hydraulische systemen overal gebruikt waar met zware lasten wordt gewerkt. Het gebruik van hydrauliek kent u vast wel van graafmachines, vorkheftrucks en hijskranen, maar ook bij hefplatforms en liften met geringe hoogte. Bovendien wordt hydrauliek in auto's gebruikt: voor het sturen en remmen. Vliegtuigen gebruiken ook hydrauliek voor het landingsgestel, hoogteroer en richtingsroer.

De belangrijkste toepassingsgebieden:

Hydrauliek in hefplatforms

Hefplatforms kunnen dankzij hydraulische cilinders zware lasten tillen en gericht plaatsen. Op bouwplaatsen, in logistieke magazijnen en in werkplaatsen zijn ze onmisbaar. Ook hefwagens of werktafels waarop zware lasten worden bewerkt, gebruiken hydrauliek. Voor de besturing wordt een hydraulisch aggregaat gebruikt: een eenheid die is samengesteld uit verschillende hydraulische componenten en ervoor dient om hydraulische energie te creëren, op te slaan, te besturen en te verdelen.

Hydrauliek in de industrie

In de industrie ofwel machinebouwindustrie spelen hydraulische systemen een sleutelrol, vooral omdat hier met enorme krachten wordt gewerkt. Op dit gebied worden de systemen voortdurend doorontwikkeld om de efficiënte te verhogen – bijvoorbeeld door de Load Sensing waarbij de machines automatisch herkennen hoeveel druk moet worden gecreëerd. Hydrauliek wordt hierbij gebruikt voor:

  • Montage-installaties
  • Hydraulische persen om werkstukken te vormen
  • Buisbuigmachines

Hydrauliek in auto's en andere voertuigen

Zonder hydrauliek zou het gebruik van remmen in auto's zoals we ze kennen, niet mogelijk zijn. Maar ze worden ook gebruikt om zware lasten met bouwvoertuigen of hefwagens te manoeuvreren. De bekendste voorbeelden van hydrauliek bij voertuigen:

  • Voor de aandrijving van bouwmachines en landmachines, maar ook bij gemeentelijke voertuigen zoals veeg- of winterdienstvoertuigen.
  • Hydraulische cilinders worden gebruikt bij lineaire aandrijvingen voor bijvoorbeeld graafmachines.
  • Bij de stuurbekrachtiging, ook bekend als hydrostatische stuurinrichtingen, die worden gebruikt in bouw- en landbouwmachines.
  • Bij landingsgestellen en vleugelkleppen van vliegtuigen.

Voordelen van de hydrauliek


Hydraulische systemen zijn bijzonder geschikt in de industrie en bij voertuigen, omdat ze voordelen bieden die vrijwel geen enkele andere technologie biedt. De voordelen:

  • Opwekking van grote kracht.
  • Dankzij de compacte constructie is er weinig ruimte nodig.
  • Hoog draagvermogen.
  • Door drukbegrenzingsventielen werken ze veilig, omdat ze overdruk voorkomen.
  • Hoog aanpassingsvermogen dankzij flexibel gebruik van buizen en slangen.
  • Zeer exacte instellingen zijn mogelijk, waardoor de hydrauliek geschikt is voor precisiemachines.
  • Bij correct onderhoud en gebruik hebben hydraulische systemen een lange levensduur.

Onderhoud van hydraulische systemen


Regelmatige controle en onderhoud van hydraulische systemen dienen niet alleen voor de duurzaamheid van hydraulische systemen, maar zijn ook wettelijk voorgeschreven. Neem de volgende tips in acht, zodat u uw hydraulische systemen langdurig en veilig kunt gebruiken.

Tips om de levensduur van componenten te verlengen

Afzonderlijke componenten kunt u regelmatig op slijtage controleren en u kunt preventieve maatregelen nemen. Bijvoorbeeld:

  • De bewegende elementen van uw hydraulische systeem regelmatig smeren.
  • Druk- en doorstroomwaardes controleren en instellen.
  • De afdichtingsoppervlakken reinigen om de best mogelijke afdichting te behouden.
  • Alle aandrijvingscomponenten onderhouden.
  • Hydrauliek ontluchten.


Veelvuldige onderhoudswerkzaamheden en inspectieprocedures

Als werkgever bent u volgens de Nederlandse Arbowet of de Belgische wetgeving inzake welzijn op het werk verplicht om uw hydraulische systemen regelmatig te onderhouden en te controleren. Voor controles bestaan er, naargelang het type systeem en de componenten, diverse termijnen en voorgeschreven maatregelen. Informeer u bij de fabrikant, met behulp van fabriekshandleidingen, bij technisch geschoold personeel of andere dienstverleners op dit gebied.

  • Tot de onderhoudswerkzaamheden en inspectieprocedures behoren:
  • Controle op lekkages
  • Vervanging van versleten onderdelen
  • Onderhoud van dichtingen
  • Inspectie van ventielen, ventielblokken en stuurelementen
  • Controle van hydraulische pompen
  • Controle van ondichte plekken in het gehele systeem

Advies om hydraulische vloeistoffen te verversen

Juist omgaan met hydraulische vloeistoffen of hydraulische olie voorkomt slijtage. U kunt het volgende doen:

  • Vervang de hydraulische vloeistof. Let hiervoor op de aanwijzingen van de fabrikant.
  • Houd de vloeistof vrij van verontreinigingen met hydraulische filters. Vervang het filter regelmatig.
  • Als u hydraulische olie gebruikt, moet u regelmatig een olietest uitvoeren.

Conclusie: Hydraulische systemen spelen een fundamentele rol bij vele werkzaamheden in de industrie en in de omgang met voertuigen, maar ook in de goederen- en magazijnlogistiek. Als u dergelijke systemen gebruikt, moet u bekend zijn met de hydraulische processen, de veiligheidsmaatregelen en het onderhoud. Vooral omdat u volgens de nationale arbeidswetgeving verplicht bent om veilig te werken en bij ongevallen aansprakelijk kunt worden gesteld. We hopen dat we u met dit artikel de basiskennis hebben meegegeven, maar veel hydraulische systemen zijn echter veel complexer. We adviseren u om u bij fabrikanten, aan de hand van gebruiksaanwijzingen of in gesprekken met vakmensen uitgebreid te laten informeren.

Dit zou u ook kunnen interesseren