Correct solderen: een eenvoudige uitleg & tips
Inhoud:
Solderen is een betrouwbare techniek om metalen met elkaar te verbinden. Vaak wordt de techniek toegepast in de elektronica of bij kwetsbare metalen waarbij lassen niet aangeraden wordt.
Wij tonen u wat het verschil is tussen zachtsolderen en hardsolderen, welk gereedschap u nodig heeft en hoe u bij solderen stap voor stap te werk gaat.
Wat is solderen?
Solderen is een verbindingstechniek waarbij soldeer twee metalen delen verbindt. Meestal wordt soldeertin gebruikt, dat tot de smelttemperatuur verhit wordt en vervolgens uithardt. Zo ontstaat een vaste verbinding, de zogenaamde legering, tussen de stukken metaal.
Soldeertin heeft een redelijk laag smeltpunt, waardoor solderen minder warmte nodig heeft dan de gelijksoortige verbindingstechniek, lassen. Door de soldeertin te verhitten tot een exacte soldeertemperatuur is het mogelijk om precies en gericht te werken. Hierdoor wordt de techniek hoofdzakelijk in volgende sectoren gebruikt:
- Elektronica en elektrotechniek: solderen verbindt onderdelen als weerstanden, condensatoren, transistors en printplaten. Dit maakt de constructie van schakelingen en elektronische toestellen mogelijk.
- Installatietechniek: als buisverbindingen door het materiaal niet geschikt zijn om te lassen, zorgt solderen voor een vaste verbinding – bijvoorbeeld bij bladzink, koperen of kunststoffen buizen en verwarmingssystemen of sanitaire systemen.
- Maar ook in alle andere sectoren wordt solderen toegepast, zoals plaatwerk, lichte constructies, auto-industrie, de productie van juwelen of medische techniek.
Bovendien heeft solderen een lange geschiedenis: Al in 5000 voor Christus werden metalen met legeringen van koper en goud met elkaar verbonden voordat tin in 2000 voor Christus als soldeermetaal gebruikt werd. Zo gebruikte men in het oude Egypte en in het Romeinse Rijk al de soldeertechniek zoals we vandaag kennen.
Verschillen tussen solderen en lassen
Solderen en lassen zijn materiaalbindende verbindingstechnieken, maar verschillen toch vooral van werktemperatuur en stevigheid. Welke techniek u kiest, hangt af van de materialen die u wilt verbinden.
De belangrijkste verschillen tussen solderen en lassen:
- De juiste soldeertemperatuur is maximaal 900 °C (bij zachtsolderen max. 450 °C), terwijl bij het lassen (autogeen lassen) een temperatuur van max. 3000 °C bereikt wordt.
- Tijdens het solderen ontstaat er een oppervlakkige verbinding met het soldeer, dat u weer kunt losmaken (desolderen). Tijdens het lassen worden de materialen met elkaar verbonden door ze vloeibaar te maken.
- Daarom is ook de verbinding bij solderen minder sterk dan bij lassen.
- Maar solderen is enkel een geschikte alternatieve oplossing als het materiaal (bijvoorbeeld koper) niet bestand is tegen de hoge temperaturen van het lassen.
- Solderen is geschikt voor nauwkeurige verbindingen en wordt voor kwetsbare materialen gebruikt. Lassen daarentegen is eerder geschikt voor robuuste materialen.
- Solderen is minder omslachtig en u heeft minder veiligheidsproducten nodig dan bij lassen.
Zachtsolderen vs. hardsolderen
Bij de soldeertechniek kunt u kiezen tussen verschillende methodes die resulteren in een verschillende stevigheid. De twee meestgebruikte methodes zijn zachtsolderen en hardsolderen:
Zachtsolderen
- Werktemperatuur ligt tussen 180 en 250 °C.
- De soldeerbout verhit het materiaal slechts plaatselijk.
- Enkel soldeerrookafzuiging is noodzakelijk als veiligheidsmaatregel.
- Solderen neemt weinig tijd in beslag.
- Wordt vooral in elektronica en elektrotechniek gebruikt, dus waar werkstukken kwetsbaarder zijn.
Hardsolderen
- Werktemperatuur ligt tussen 450 en 900 °C.
- Door de hogere soldeertemperaturen worden er vaak soldeerpistolen en zogenaamd hardsoldeer gebruikt.
- Creëert stevigere verbindingen dan zachtsolderen.
- Gebruikt geen plaatselijke, maar grootvlakkige verhitting.
- Regelgeving voor brandveiligheid moet in acht genomen worden.
- Wordt vooral in de industrie en productie gebruikt.
Zachtsolderen vs. hardsolderen
Om te solderen heeft u normaal gezien een soldeerbout en soldeertin nodig, waarmee u de werkstukken verbindt. Bovendien kunt u kiezen uit speciaal gereedschap en soldeerhulp. We geven u een overzicht.
Welke materialen kunnen het beste gesoldeerd worden?
Meestal worden metalen en metalen legeringen gesoldeerd. Daartoe behoren:
- ijzer en staal
- edelmetalen
- nikkel
- koper
- brons en messing
Met speciaal soldeer en een nauwkeurige soldeertechniek kunt u ook aluminium solderen. Bovendien is dit het enige lichte metaal dat geschikt is om te solderen.
In sommige gevallen wordt ook glas of keramiek gesoldeerd. Hier heeft u in ieder geval speciaal soldeergereedschap en geschikt soldeer nodig (zoals glassoldeer).
Welk gereedschap heeft u nodig om te solderen?
Welk gereedschap u gebruikt om te solderen, hangt af van het soort solderen – dus zachtsolderen of hardsolderen. Tot de uitrusting behoren:
- Soldeerbouten: een soldeerbout gebruikt een verwarmingselement dat verwarmd wordt via elektriciteitsaansluiting of accu. De warmte wordt doorgegeven aan de soldeerstift tot ze de nodige werktemperatuur bereikt heeft. Soldeerbouten zijn vooral geschikt voor zachtsolderen.
- Soldeerstations: ook soldeerstations zijn geschikt voor zachtsolderen. Hierbij is de soldeerstift aan de bout vervangbaar. Bovendien kunt u de werktemperatuur op voorhand instellen. Zo is de geschikte soldeertemperatuur gegarandeerd.
- Soldeerpistolen: voor een snel gebruik en vooral voor hardsolderen worden soldeerpistolen gebruikt, omdat ze zeer snel de nodige werktemperatuur bereiken. Ze hebben een transformator die hoge stromen genereert bij lage spanningen en dus snel opwarmt. Door de pistoolvorm zijn ze gemakkelijk in gebruik.
- Soldeerbranders: soldeerbranders werken met brandbare gassen zoals propaan of butaan, waardoor een vlam ontstaat om metalen stukken te verbinden. Bovendien kunt u de gastoevoer en de intensiteit van de vlam regelen via een instelventiel. Soldeerbranders worden gebruikt voor hardsolderen, omdat soldeerbranders grote hoeveelheden warmte kunnen produceren.
- Soldeerlampen: soldeerlampen werken zoals soldeerbranders, maar zijn kleiner en handiger in gebruik. Ze zijn minder krachtig dan soldeerbranders en zijn eerder geschikt voor kleinere soldeerwerkjes bij hardsolderen.
- Soldeerhulp: diverse hulpmiddelen kunnen het soldeerproces gemakkelijker maken, bijvoorbeeld een printplaathouder waarin u de printplaat klemt. Andere hulpmiddelen zijn afrollers voor soldeerdraad of soldeerloep.
- Soldeerrookafzuiging: met een soldeerrookafzuiging beschermt u uw gezondheid. Zo ademt u geen dampen van vloeimiddel en andere aerosolen in, omdat deze afgezogen en in een actieve koolfilter vastgehouden worden.
Soldeer en soldeervloeistof
Om uw werkstukken schoon te houden en zo effectief mogelijk met elkaar te verbinden, heeft u een geschikt soldeer en soldeervloeimiddel nodig.
- Vloeimiddel: met vloeimiddelen bevochtigt u de werkstukken, waardoor het soldeer optimaal verdeeld wordt. U verwijdert bovendien oxide van het oppervlak en vermijdt dat dit opnieuw gevormd wordt. De vloeistof wordt samen met het soldeer op de werkstukken aangebracht.
- Soldeertin: bij zachtsolderen wordt het soldeer vaak 'soldeertin' genoemd, omdat het voornamelijk uit tin bestaat. Afhankelijk van de te solderen materialen moet soldeertin gebruikt worden dat andere geschikte metalen bevat zoals koper, zilver of zink. Soldeertin is meestal verkrijgbaar in de vorm van draad of pasta.
- Hardsoldeer: hardsoldeer bevat geen tin, maar bestaat normaal gezien uit messing of zilver. De samenstelling van hardsoldeer hangt af van de te verbinden elementen. Kies altijd soldeer waarvan het smeltpunt onder de te verbinden metalen ligt.
Correct solderen: stapsgewijze instructies
Voorbereiding
Doe beschermende uitrusting aan zoals een veiligheidsbril, gebruik een onderlegger die bestand is tegen hoge temperaturen en zet de rookafzuiging klaar.Reiniging
Maak alle elementen grondig schoon voor het soldeerproces. Gebruik voor de onderdelen staalwol om oxidelagen al te verwijderen. Voor de soldeerstift kunt u een vochtige spons gebruiken.Voorverwarmen
Schakel de soldeerbout in en voeg nu al een beetje soldeertin toe. Als u een soldeerpistool gebruikt, dan kunt u onmiddellijk beginnen omdat deze snel de nodige temperatuur bereikt heeft om te solderen.Verwarm de soldeerverbinding:
Zet alle werkstukken die gesoldeerd moeten worden zo dat ze tijdens het afkoelen niet meer verplaatst hoeven te worden. Verwarm nu de soldeerverbinding met de soldeerbout of het soldeerpistool. Voeg soldeertin toe en let erop dat dit onmiddellijk smelt en gelijkmatig verdeeld wordt.Verwijder de soldeerstift:
Na ongeveer vier tot zes seconden kunt u de soldeerstift verwijderen, zodat het soldeertin in de verbinding vloeit.Laat drogen en uitharden:
Het soldeertin koelt af en wordt hard, wat afhankelijk van de werktemperatuur enkele uren kan duren. Gedurende deze tijd mag u de werkstukken niet aanraken.Als u elektronische elementen soldeert, let er tijdens het proces dan op dat u de soldeerverbinding niet oververhit. Als het solderen te lang duurt of als de temperatuur te hoog is, kan er schade ontstaan. De ideale duur bedraagt drie tot vijf seconden. U mag ook niet te veel soldeertin gebruiken, omdat dit kortsluitingen kan veroorzaken.
In principe is het risico op ongevallen kleiner bij solderen dan bij lassen. Toch vereist het wel wat ervaring. Oefen daarom eerst en raak vertrouwd met het gereedschap, zodat u de gewenste resultaten krijgt.
Dit zou u ook kunnen interesseren
In meetings komen verschillende personen samen om strategisch belangrijke discussies te voeren, elkaar op de hoogte te brengen en beslissingen te nemen in p...
Lees verder Correct solderen: een eenvoudige uitleg & tips
Solderen is een betrouwbare techniek om metalen met elkaar te verbinden. Vaak wordt de techniek toegepast in de elektronica of bij kwetsbare metalen waarbij...
Lees verder Pakket correct verpakken: veilige en duurzame verpakking
Als uw bedrijf pakketten rechtstreeks naar de klanten verzendt, is het belangrijk om ze goed en veilig te verpakken. Slecht of verkeerd verpakte goederen ku...
Lees verder