Wat is coworking en wat is een coworkingspace?

De tijd waarin het de norm is om van 9 tot 17 uur op kantoor te zitten komt ten einde. Vooral voor jonge generaties is het belangrijk om flexibele werkuren te hebben en zelf te kunnen beslissen waar en hoe ze werken. De digitalisering maakt volledig nieuwe werkwijzen mogelijk: mensen zijn niet langer aangewezen op een vaste werkplek, maar kunnen met hun laptop en internettoegang altijd en overal werken. 30 procent van de bevolking in Europa en de VS werkt al zelfstandig. Daarbij komen nog de digitale nomaden en de starters. Al die mensen vormen de doelgroep van coworkingspaces.

Coworking betekent in het Nederlands zoveel als 'samen werken'. Het idee erachter is om een flexibele werkplek te creëren waar mensen die er in hun beroepsleven alleen voor staan, samenkomen om te werken, gedachten uit te wisselen en om eventueel samen projecten te verwezenlijken. Wie aan coworking doet, moet deel van een community willen uitmaken. Waarden als gemeenschap, openheid, duurzaamheid en samenwerking staan centraal.

Creatievelingen, zelfstandigen en start-ups hebben zo de mogelijkheid om onafhankelijk en toch samen te werken. Bij coworking werkt u individueel aan een meestal gehuurde bureautafel en heeft u tegelijk de mogelijk om elkaar te ondersteunen. Bovendien omvat coworking een soort all-inpakket. U huurt dus niet alleen een bureautafel met stroom- en internetaansluiting in een groot kantoor om daar uw dagelijkse werkroutine te doorlopen, maar u krijgt er meestal ook een koffiekoek en eventueel nog andere gemeenschappelijke ruimtes, aparte kantoren, vergaderruimtes enz. In sommige gevallen is er een community manager, die ervoor zorgt dat alles vlot verloopt, zodat de coworkers zich volledig op hun werk kunnen focussen.

Coworkingspaces zijn de ruimtes waarin mensen samenkomen om te werken en ideeën uit te wisselen. Het zijn vaak grote ruimtes, soms nemen ze hele verdiepingen in. Vroegere fabriekshallen, open kantoren en gebouwen met een loftlook worden vaak als coworkingspace gebruikt. Ze combineren de moderne 'industrial chic'-stijl met functionele werkplekken die erop voorzien zijn dat mensen uit verschillende branches ideeën met elkaar uitwisselen en sociaal contact met elkaar onderhouden, wat verrijkend is voor iedereen. Het is de sociale component die coworkingspaces onderscheidt van gewone bedrijvencentra en bedrijfsverzamelgebouwen.

In zogenaamde open kantoren zijn er normaal twee soorten werkplekken: flex/hot desks en fix/dedicated desks. Flex desks zijn flexibele werkplekken: bureautafels die elke dag opnieuw worden toegekend en die vrij gekozen kunnen worden, een beetje zoals het desksharingprincipe in bedrijven. De fix desks zijn vaste werkplekken die meteen worden gehuurd en altijd door dezelfde coworker worden gebruikt.

Hoewel sociale omgang, samenwerking, uitwisseling en wederzijdse ondersteuning basisprincipes zijn van coworking, bestaat een coworkingsspace niet uitsluitend uit open ruimtes met weinig privacy. Zodra men vaststelde dat er naast de grote werkruimtes die gedeeld worden door meerdere mensen ook veel vraag is naar aparte bureauruimtes, hebben zich een reeks hybride coworkingspaces ontwikkeld, waarin beide soorten bureaus te vinden zijn. In die vorm is coworking ook interessant voor een andere doelgroep: grote bedrijven die soms volledige verdiepingen huren en privacy hebben door individuele bureauruimtes, maar tegelijkertijd ook onbeperkte toegang hebben tot gemeenschappelijke ruimtes.

Zoals zovele innovatieve werkconcepten is ook het coworking-concept ontstaan in de Amerikaanse Silicon Valley, waar de techreuzen Facebook en Google hun vestiging hebben. Het idee is overgewaaid van de Verenigde Staten naar Europa, waar coworking steeds populairder wordt.

Het begrip 'coworking' is ontstaan op Amerikaanse bodem in 2005, toen Brad Neuberg, de uitvinder van coworking, de eerste coworkingspace opende in San Francisco. Het idee om aan coworking te doen bestaat echter al een stuk langer dan de term ervoor.

Al midden jaren 90 wordt in Berlijn de c-base Hackerspace opgericht. Hoewel er toen nog geen sprake was van coworking, bracht deze plek de eigenschappen samen die ook vandaag nog zo belangrijk zijn voor het concept, namelijk gemeenschappelijk gebruikte oppervlaktes en onderlinge uitwisseling. Eind jaren 90 werden in New York de eerste flexibel huurbare bureautafels aangeboden. Het 42 West 24 bestaat ook vandaag nog.

Begin 2000 raakt het concept van de gedeelde, gemeenschappelijk gebruikte werkruimte steeds meer verspreid. Ook in Oostenrijk en Denemarken openen de eerste coworking-voorlopers hun deuren.

Nadat Brad Neuberg in 2005 het begrip coworking uitvond, begon deze manier van werken snel aan populariteit te winnen. Een jaar later ging de Coworking Wiki online, die ook vandaag nog bestaat en allerlei interessante overzichten biedt.

Ondernemingen als WeWork en Mindspace, die ruimtes aanbieden voor coworking, zorgen ervoor dat coworkingspaces op vele plaatsen als paddenstoelen uit de grond schieten. Volgens schatting waren er in 2018 wereldwijd zo'n 18.000 coworkingspaces. Twee jaar ervoor waren dat er nog 11.000.

Coworking berust op vijf waarden: gemeenschapsgevoel, openheid, toegankelijkheid, duurzaamheid en samenwerking. Het bijzondere is dat niet alleen medewerkers van één bedrijf met elkaar in contact komen, maar dat ook mensen uit de meest uiteenlopende branches samenkomen, ideeën uitwisselen en elkaar ondersteunen. Zo kunnen erg interessante en innovatieve ideeën en allianties ontstaan. Coworking betekent echter niet dat iedereen op elk moment contact met elkaar hoeft te hebben. Voor sommigen is het simpelweg een plaats waar ze buitenshuis kunnen werken, alle gemakken van een kantoor hebben en niet de hele dag alleen zijn. En precies dit maakt coworking zo populair: flexibiliteit. Iedereen kan de coworkingspace gebruiken op de manier die hij wil.

Nog een bijzonderheid, die steeds belangrijker wordt, is de aandacht voor duurzaamheid. Duurzaamheid en milieubescherming zijn ook in de context van het werk en het kantoor belangrijke punten geworden. Coworkingspaces bieden de mogelijkheid om hulpmiddelen te besparen door het gemeenschappelijke gebruik van ruimtes en kantoortoestellen, zoals kopieerapparaten, printers en dergelijke.

In principe is coworking geschikt voor zo goed als iedereen die een bureautafel nodig heeft om te werken. Het gebruik van gemeenschappelijke ruimtes is bijzonder geliefd bij freelancers, creatievelingen, starters, zelfstandigen en mensen die aan een enkel project samenwerken. De branches zijn veelzijdig: van designer en adviseur tot schrijver en econoom.

Ook grotere bedrijven hebben de smaak intussen te pakken gekregen. Ze gebruiken coworkingspaces bijvoorbeeld voor projectgroepen die voor de duur van een project samen in een coworkingspace werken om zich uitsluitend op hun opdrachten te kunnen focussen en op een innovatieve en creatieve manier te werken.

Volgens een wereldwijde enquête van het tijdschrift Deskmag ligt de leeftijd van de meeste coworkers tussen midden 20 en einde 30, met een gemiddelde van 34 jaar. Dat wil echter niet zeggen dat oudere mensen zich er niet goed in kunnen vinden. Ook bij de 50+-generatie wordt coworking alsmaar populairder. Het is in dat opzicht interessant dat de branches waarin de coworkers werken sterk verschillen per leeftijd. Oudere mensen zijn meestal actief in marketing, copywriting of pr, terwijl de jongere generatie zich bezighoudt met webservices en allerlei soorten start-ups. Oudere, zelfstandige mensen vinden het vooral belangrijk dat ze uit hun huis komen en hun werk in een kantoor doen. Jonge starters gebruiken coworkingspaces om in de eerste fases van hun onderneming kosten te besparen en niet vast te zitten aan lange huurcontracten.

Twee derde van de mensen die coworkingspaces gebruiken, zijn mannen. Dat komt onder andere doordat hetzelfde percentage kleine ondernemers en zelfstandigen in Europa en de VS ook mannelijk is. Zoals reeds vermeld werken echter niet alleen zelfstandigen in coworkingspaces. Zo'n 20 procent van de coworkers heeft een vast contract, meestal in een kleine onderneming met maximaal vijf medewerkers.

Samengevat zou het als volgt kunnen klinken: de doorsnee coworker is een man, midden dertig, heeft een universitair diploma, is zelfstandig en werkt alleen. Maar zo eenvoudig is het natuurlijk niet. Het interessante aan coworkingspaces is dat sommige mensen aan dat profiel voldoen, vele anderen echter niet. Die mix geeft coworking die bijzondere flair en mogelijkheden.

Het is onmogelijk een vast prijskaartje te hangen aan coworkingspaces. Zo kost de huur van een werkplek in het centrum van een grootstad veel meer dan in de stadsrand of op het platteland. Ook de aanwezige uitrusting kan sterk verschillen en een impact hebben op de prijs. Dat maakt het erg moeilijk om een vaste prijs te noemen. In principe kunt u ervan uitgaan dat de maandelijkse huurprijs ergens tussen de 200 en 400 euro ligt. Als u geïnteresseerd bent om in een coworkingspace te werken, moet u echter rechtstreeks bij de verhuurders om informatie vragen en de prijzen van verschillende ruimtes vergelijken.

Het voordeel aan coworkingspaces is dat de keuze aan werkplekken meestal erg flexibel is, waarmee bedoeld wordt dat u een model kunt kiezen dat bij u past. Doorgaans hoeft u huurcontracten van lange duur te tekenen en kunnen de bureautafels per dag, week of maand gebruikt en betaald worden.

De marktleider op vlak van shared offices is natuurlijk de VS, waar het concept is ontstaan. Over het land verspreid zijn er daar duizenden coworkingspaces te vinden. Intussen treft u deze innovatieve werkplekken met gemeenschapsgevoel overal ter wereld aan: van Shanghai tot Londen en Kaapstad. Vooral jonge mensen waarderen de mogelijkheid om ook als zelfstandige of individuele ondernemer met anderen in aanraking te komen.
Een interessant fenomeen is ontstaan in exotische en populaire reisbestemmingen zoals Bali in Indonesië of Chiang Mai in Thailand. Hoewel het helemaal geen metropolen zijn, zijn coworkingspaces er erg in trek bij jonge reisliefhebbers, omdat die zo hun passie met hun beroep kunnen combineren.

In een wereld die meer en meer neigt naar zelfstandig werken, eigen verantwoordelijkheid, flexibele tijdsindeling en een losse werksfeer, zijn coworkingspaces het perfecte concept. Ze vormen een balans tussen de eenzame dagen in het thuiskantoor en de rigide werkstructuren in het leven van een vaste werknemer. Steeds meer mensen ontdekken deze nieuwe werkvorm, want coworking sluit niemand uit: of u nu een vast contract heeft of zelfstandig bent, oprichter van een bedrijf of freelancer, een familie heeft of net begint te werken... in een coworkingspace kan iedereen samenkomen en zo veel of zo weinig contact met elkaar hebben als ze maar willen. Gemeenschapsgevoel, uitwisseling en flexibiliteit staan centraal en het aanbod is gevarieerd. Afhankelijk van uw eigen behoeften en wensen wat de inrichting, de infrastructuur en de ligging betreft, heeft u vooral in grootsteden al heel wat keuze. De populariteit van coworkingspaces is zo groot dat u soms moet solliciteren of op een wachtlijst belandt. Coworking lijkt een veelbelovend werkconcept voor de toekomst.