Combineren van gezin en carrière: werkt dat?

Een vrouw raapt iets op van een plank in het kantoor. Naast haar zit een man op een bank met een hond te spelen.

Gewijzigd op : 05.08.2024 12:14

Leestijd :

De traditionele rolverdeling is verleden tijd, tijden zijn absoluut veranderd. Vrouwen en mannen zijn vandaag de dag even ambitieus om succesvol te zijn in hun job en om hun cv op te krikken. Hogere onderwijsniveaus en deeltijdse jobs voor alle geslachten, vrouwenquota en job sharing: dat klinkt met het oog op kinderen en carrière eerst veelbelovend. Steeds meer bedrijven voeren immers een gezinsbewust personeelsbeleid, wat voor werkende ouders een belangrijk criterium is bij de keuze van hun werkgever. Toch zijn er nog meer argumenten waarom bedrijven inzetten op de noden van gezinnen.

Dan rijst automatisch de vraag hoe een gezinsvriendelijke werkplek er in de realiteit uitziet en of gezin en werk werkelijk combineerbaar is. Klopt, het onderwerp is zeker complex. Daarom hebben we het tot op de bodem uitgezocht.

Als het gaat over werk en gezin combineren, dan denken de meeste mensen eerst aan de voordelen voor de moeder. Maar dat is maar de halve waarheid, want naast het hele gezin profiteren ook de werkgevers ervan als de wens vervuld wordt om carrière en kinderen te combineren.

De aanlokkelijkheid als werkgever stijgt: gezinsvriendelijkheid op papier is mooi, maar overtuigt medewerkers niet altijd. Als bedrijven daarentegen gezinsvriendelijke maatregelen nemen, dan trekt dit hoog opgeleide werknemers aan en willen de werknemers niet snel van job veranderen. In tijden van te weinig werkkrachten kan een gezinsvriendelijke werkplek dus een groter voordeel hebben ten opzichte van concurrerende bedrijven.

Meer vrouwen keren terug na de bevalling: alle medewerkers hebben een tijdje nodig om hun weg te vinden in een nieuwe job. De inwerkperiode is dus werktijd en tijd is tenslotte geld. Als het vooral voor vrouwen gemakkelijker gemaakt wordt om na de bevalling hun werk te combineren met de behoeften van het gezin, dan kunnen bedrijven voorkomen dat ze medewerkers met know-how verliezen.

Meer tevredenheid in het bedrijf: vooral vrouwen worden extra geconfronteerd met de combinatie van werk en gezin, omdat ze meestal deeltijds werken en dus meer tijd met de kinderen doorbrengen. Dat is niet altijd eenvoudig en soms een hele evenwichtsoefening. Als ouders toch voelen dat ze door hun werkgever gesteund worden, dan kan dat effect hebben op hun motivatie, loyaliteit en prestatievermogen. Uiteindelijk profiteert iedereen van de goede werksfeer.

Steeds meer bedrijven hebben de uitdaging al onder ogen gezien en doen een aantal inspanningen op het gebied van gezinsvriendelijk werken. Maar toch lukt het werkende ouders zelden om hun job en privéleven te combineren. In vele gevallen is het eerder een compromis dan een vrije keuze. Hiervoor zijn de volgende oorzaken doorslaggevend:

Tijdelijk werk: tussen 25 en 45 jaar verandert er veel, vooral op vlak van uw carrière en kinderen. In ieder geval beginnen veel medewerkers hun loopbaan met een tijdelijke arbeidsovereenkomst, waardoor de nodige financiële zekerheid ontbreekt. De overgang naar een vast contract lukt niet altijd. En als dit doel eindelijk bereikt is, dan is het belangrijk om zich eerst in te werken in de job en ervaringen op te doen. In deze situatie denkt men vaak niet aan een gezin.

Gebrek aan vrije plaatsen in de kinderopvang: de kinderopvangsituatie is uiteraard afhankelijk van de woonplaats. In ieder geval is er bijna overal een tekort aan plaatsen in een kinderdagverblijf. Als in zulke gevallen de grootouders of andere familieleden niet vrij zijn, dan is het vaak onmogelijk om terug te keren naar het werk.

Hoge kosten voor de opvang van kinderen: een volledige opvangdag in het kinderdagverblijf of bij een onthaalouder kost uiteraard geld. Als de kosten voor de kinderopvang verrekend worden, dan is het voor veel gezinnen financieel gezien geen voordeel om terug te gaan werken.

Stress door dubbel werk: zelfs als moeders terug kunnen gaan werken en het niet meer vreemd is dat vaders deeltijds werken, verandert er toch veel als de kinderen er zijn. De flexibiliteit met een gezin is tenslotte anders dan bij werknemers zonder kinderen. Spontane zakenreizen, voortdurend bereikbaar zijn en last-minute meetings zijn op een werkdag met kinderen moeilijk in te plannen. Gezinnen moeten meestal een strak tijdschema volgen dat niet echt ruimte laat voor afwijkingen en dat veel organisatietalent vereist. Veel werkende ouders voelen zich hulpeloos blootgesteld aan een constante tijdsdruk en lijden onder aanhoudende stress, vooral moeders. Uiteindelijk heerst vaak het gevoel dat ze niet kunnen voldoen aan het gezin en de job, waar de work-life-balance en het gezinsleven onder lijdt.

Ook al kunnen we de extra belasting niet negeren, bedrijven kunnen hun medewerkers met kinderen tegemoetkomen door gezinsvriendelijke maatregelen. Daarbij zijn volgende punten zeker zinvol:

Aangepaste, flexibele werktijden: hoe flexibeler de werktijden van de ouders zijn, des te eenvoudiger is het om werk en gezin te combineren. Daarbij zijn voornamelijk glijdende werktijden, flexibele kerntijden en de mogelijkheid tot telewerk of home office handig.

Aanbod aan noodzakelijke kinderopvang: als ouders erop kunnen vertrouwen dat hun kind tijdens het werk goed opgevangen en verzorgd wordt, dan is dat toch al voor elkaar. Bedrijfsopvangen zijn een uitstekend voorstel voor medewerkers met kinderen. Op die manier hoeven ze voor en na het werk niet naar het kinderdagverblijf te rijden. Als er tijdens de werkuren iets zou voorvallen, dan profiteert iedereen van de korte afstand.

Hulp na ouderschapsverlof en bij terugkeer op het werk: natuurlijk dient het ouderschapsverlof om voor het gezin te zorgen. Toch kunnen medewerkers steun krijgen en het waarderen als ze nog steeds beschouwd worden als deel van het team en betrokken worden, bijvoorbeeld door uitgenodigd te worden voor het kerstfeestje. Zo blijft het contact met het bedrijf bestaan en is de terugkeer voor de ouders duidelijk minder zwaar. Tegelijkertijd neemt de vreugde toe om na de geboorte weer aan het werk te gaan.

Mogelijkheid tot deeltijdse jobs en job sharing: deeltijds werken is voor ouders al lang geen uitzondering meer. In ieder geval wordt er vaak niet het aantal uren volgens het contract gepresteerd, of dit nu deeltijds of voltijds is. Af en toe wordt er toch een afspraak gemaakt 's avonds of op een vrije dag. Met glijdende uren is dit mogelijk. Alleen zijn ouders meestal niet zo flexibel, wat tot heel wat stress kan leiden. Want wie vindt het nu leuk om de telefoon op te nemen en tegelijkertijd op zijn kind in de speeltuin te passen? Het is belangrijk dat deeltijdse jobs als zodanig in heel het bedrijf erkend worden en er niet meer gevraagd wordt dan mogelijk is. Als het niet mogelijk zou zijn om een job deeltijds uit te oefenen, bijvoorbeeld omdat permanentie vereist is, dan kan het werk onder twee personen verdeeld worden. Zogenaamde job sharing modellen zijn in bedrijven hier bij ons niet overal bekend, maar kunnen uitstekend werken en betekenen een grote verademing voor ouders.

Steun van de wetgeving: niet alleen bedrijven zoeken naar mogelijkheden voor werknemers om werk en gezin te combineren. Ook de politiek draagt tot een betere combinatie van werk en gezin bij, bijvoorbeeld door de invoering van uitkeringen. Daarnaast is er vraag naar een verdere uitbreiding van betaalbare of gratis opvangplaatsen voor kinderen. Vrouwen steunen om gemakkelijker naar hun werk terug te keren en mannen aanmoedigen om thuis bij de kinderen te kunnen blijven is een belangrijk punt op de agenda. De laatste jaren werden er al enkele veranderingen doorgevoerd, maar er is nog veel werk aan de winkel rond gezinsvriendelijke politiek.

Hou altijd een plan B achter de hand voor onvoorziene gebeurtenissen

De opvoeding van kinderen en de carrièreladder eisen samen heel wat organisatietalent. Wordt uw kind plotseling ziek in de kleuterschool, moet de onthaalouder door een noodgeval afzeggen of is op kantoor de hel losgebroken hoewel u uw kind zou moeten gaan afhalen? Adem dan eens diep in en uit en probeer een plan B te vinden. Dat is er tenslotte altijd.

Bouw een netwerk van helpers op

Vooral in noodgevallen kan het een grote hulp zijn als u twee of drie mensen heeft waar u op kunt terugvallen. Misschien kunnen de grootouders een dagje inspringen of biedt een goede vriendin spontaan hulp aan? Dit is voor vele ouders trouwens het geval. U kunt elkaar helpen en uiteraard iets terugdoen.

Hou een gemeenschappelijke agenda bij

Voor alle gezinsleden is het simpeler als u niet alles moet onthouden. Er zijn al enkele apps voor de smartphone, die u kunt gebruiken om u te helpen uw dag te plannen. Overloop samen met uw gezin de week of 's ochtends de dagindeling. Zo vergeet u geen afspraken meer en kunt u de verantwoordelijkheden juist verdelen.

Zet uzelf niet onder druk

Het zal u niet elke dag lukken om uw werk en gezin even tevreden te houden. Onvoorziene gebeurtenissen, plotselinge ziektes of problemen met een project heeft u allemaal niet in de hand. U bent tenslotte ook maar een mens. Onthoud dat u uw best doet en dat is altijd goed genoeg.

Plan consequent een vrije avond in

Leg na het werk werktelefoon en uw laptop aan de kant en neem bewust de tijd voor u en uw gezin. Dat geldt ook als u in uw home office. home office werkt. Vermijd werk mee naar huis te nemen als het werk op kantoor niet helemaal af is. Veel dingen zijn niet zo dringend dat u het de volgende dag niet meer kunt doen.

Neem de tijd om te ontspannen

Natuurlijk zijn kinderen prachtig en u beleeft hopelijk ook plezier aan uw job. Maar onderschat niet hoe vermoeiend het na verloop van tijd is om werk en gezin te combineren. Neem af en toe de tijd om uw eigen verlangens te vervullen. U zult zien dat u na een pauze of verlofperiode weer veel stressbestendiger bent.

Combinatie van gezin en werk

Hoe profiteren bedrijven van een gezinsvriendelijke werkomgeving?

Problemen en oorzaken waarom het vaak niet lukt om werk en gezin te combineren

Wat heeft u nodig om gezin en werk te kunnen combineren?

6 tips voor werkende ouders