Duurzaamheid in bedrijven: milieubescherming op kantoor

Een man staat aan zijn bureau in het groene, zonnige bos.

Klimaatverandering, opwarming van de aarde, CO2-uitstoot: begrippen die niet meer weg te denken zijn uit het nieuws en het dagelijkse leven. Duurzaamheid en milieubescherming zijn thema's die een vast onderdeel van ons leven vormen, zowel thuis en op reis als op het werk. Milieubescherming gaat ons immers allemaal aan. Dat wisten we ook al vóór stakende scholieren er ons op wezen. Wat veel mensen daarentegen niet weten is hoe ze duurzaamheid in de praktijk moeten omzetten en hoe eenvoudig dat soms kan zijn. Kleine aanpassingen kunnen namelijk een grote impact hebben, als we ze allemaal samen en consequent maken.

Een onmiskenbare indicator van het feit dat milieubescherming en duurzaamheid centraal zijn komen te staan in onze samenleving, zijn de ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals – SDG's) van de Verenigde Naties. Die 17 duurzaamheidsdoelstellingen roepen de nationale regeringen op tot actie. Dat heeft ook een rechtstreekse impact op de bedrijven, die hun steentje moeten bijdragen aan de verwezenlijking van de doelstellingen.

Groene ondernemingen zijn 'in' en innovatieve ideeën over duurzaamheid maken van bedrijven aantrekkelijke werkgevers. In de toekomst zullen bedrijven dus niet anders kunnen dan aandacht te besteden aan het concept 'sustainability'. Van alle kanten, zowel door de werknemers, de klanten als de leveranciers, wordt immers duurzaamheid verlangd. Bedrijven kunnen het zich simpelweg niet langer veroorloven om hun dagelijkse gang van zaken aan te houden zonder verantwoordelijkheid op zich te nemen. De wereld is aan het veranderen en de arbeidsmarkt dus ook. Producten duurzaam gebruiken, milieuvriendelijkere materialen kiezen, energieverspilling vermijden... het zijn allemaal punten die mensen belangrijk vinden bij de keuze van hun werkgever.

Als een bedrijf zijn best doet om duurzaam te zijn, dan wordt het zowel voor nieuwe werknemers als voor beleggers aantrekkelijker. Duurzame producten en werkwijzen zorgen ervoor dat bedrijven ook naar de toekomst toe aan de leiding blijven. Ze zijn economisch voordelig, omdat doorgaans de efficiëntie op lange termijn kan worden vergroot. Wie duurzame energiebronnen gebruikt, heeft geen last van prijsschommelingen op de markt van de fossiele brandstoffen. En wie zijn medewerkers fair behandelt en betaalt (want ook dat maakt deel uit van het duurzaamheidsconcept van een bedrijf), zal van hen ook meer loyaliteit terugkrijgen. Het spreekt voor zich dat zo'n verandering in een bedrijf veel engagement en bereidwilligheid vraagt. Op het einde van de rekening zal het echter voor iedereen op elk vlak lonen.

Beseffen dat iedereen kan bijdragen aan milieubescherming

In theorie weten we allemaal min of meer wat we moeten doen om het milieu te sparen en te beschermen. Milieubescherming en duurzaamheid in het bedrijf moeten echter ook door iedereen in de praktijk worden omgezet om efficiënt te zijn. Dat begint op het niveau van de leidinggevenden: de wens om duurzaam te ondernemen moet van bovenaf komen en van daaruit gestuurd worden. Alleen dan kan er sprake zijn van een echte koersverandering in de ondernemingsstrategie. Dat betekent echter niet dat de individuele werknemers geen bijdrage kan en moet leveren. Iedereen draagt verantwoordelijkheid, of het nu gaat om de keuze van de leveranciers op grote schaal of om het sorteren van afval op kantoor.

De huidige aanpak in vraag stellen

Zodra het besef er is dat duurzaamheid iedereen aangaat, is het tijd voor de volgende stap: zich ervan bewust worden hoe het bedrijf momenteel functioneert en welke processen geoptimaliseerd kunnen worden om de duurzaamheid te vergroten.

Wie de status quo van zijn bedrijf van dichterbij bekijkt, kan weleens voor een onaangename verrassing komen te staan. Waaruit bestaat de huidige ecologische voetafdruk? Om dat te bepalen is een analyse nodig van het energieverbruik, de afvalverwerking, de gewoontes op kantoor, eten en drinken, logistieke processen, zakenreizen en dergelijke. Zo'n analyse kan choquerende resultaten aan het licht brengen: energieverspilling door nonchalant energie-, verwarmings- en airconditioninggebruik is in bureaugebouwen eerder de regel dan de uitzondering.

Pas wanneer er een duidelijk beeld is van de huidige aanpak en de tekortkomingen daarvan, is er ruimte om na te denken over verandering.

Ambitieuze doelstellingen als deel van de kernactiviteit

Doelstellingen inzake milieubescherming moeten serieus genomen worden. Dat is enkel mogelijk als ze verankerd worden in de bedrijfscultuur. Ze moeten een onderdeel worden van het dagelijkse leven op kantoor, zodat ook de grootste sceptici zich gedwongen zien om hun steentje bij te dragen.

Een doeltreffende tool om doelstellingen uit te werken en na te leven is het betrekken van iedereen in het bedrijf. Dat kunt u doen door de verschillende aspecten die relevant zijn voor het bedrijf in werkgroepen te bespreken, of -wat minder tijdrovend- door voorstellen te vragen via enquêtes of oproepen.

Bij het sluiten van een akkoord over de doelstellingen, moeten twee basisregels gerespecteerd worden:

De doelen moeten ambitieus zijn, maar wel haalbaar.
De verwezenlijking van de doelstellingen moet in het hele bedrijf een prioriteit vormen.

Maatregelen om energie-efficiëntie om te zetten in de praktijk

Een centraal thema binnen milieubescherming op kantoor is zonder twijfel het energieverbruik, in welke vorm dan ook. Ook al let u thuis wel erop om altijd alle lichten uit te doen en efficiënt te verwarmen en te koelen, op kantoor kan dat daarentegen al snel vergeten worden. Toch ligt precies daar een reusachtig potentieel om energie te besparen, op voorwaarde dat u een beetje moeite doet en oplet. Een manier om het energieverbruik te doen dalen is zorgen voor een kleiner en beter benut kantoor door middel van desksharing. Lees hier meer daarover.

Stand-bymodus

Natuurlijk is het praktisch om uw computer niet elke morgen te moeten opstarten en 's avonds niet alle programma's te moeten sluiten en de pc weer af te sluiten. Het stroomverbruik is dan echter wel enorm. Zelfs als de computer uitgeschakeld is, maar wel nog met het netwerk verbonden is, verbruikt die stroom. Daarom is de optimale oplossing om hem volledig van het netwerk af te koppelen, bijvoorbeeld door stekkerdozen met een schakelaar.

Gebruik bovendien geen screensaver. De mooie foto's op het beeldscherm zijn namelijk geen echte noodzaak en ze zijn echte stroomvreters.

Airconditioning Door de klimaatverandering is airconditioning essentieel geworden in vele kantoorgebouwen. Vooral in moderne kantoortorens met veel glas loopt de temperatuur in de zomer behoorlijk op, als er geen airconditioning aanwezig is. Terwijl u van de koele lucht geniet, moet u er zich echter van bewust zijn dat airconditioning een immense stroomvreter is en dat ze intussen een ongelofelijke 10 procent van het wereldwijde stroomverbruik uitmaakt. Even groot is dus ook het potentieel om te besparen bij efficiënt gebruik of, indien mogelijk, bij helemaal geen gebruik ervan. Als u rekening houdt met de volgende punten, kunt u uw airconditioning in de toekomst met een iets beter geweten gebruiken:

Gebruik groene stroom of wek zelf stroom op (bv. door zonnepanelen)
Installeer energiebesparende airco's: die zijn weliswaar meestal duurder in aankoop, maar die investering betaalt zich op lange termijn terug door het lagere stroomverbruik.
Bedien de airconditioning op een slimme manier: een intelligente airco weet wanneer het raam openstaat en houdt rekening met de buitentemperaturen en de aanwezigheid van werknemers voor de instelling. Zo kan het energieverbruik flink teruggeschroefd worden.

Inzetten op hernieuwbare energie

Hernieuwbare energie is allang geen onbereikbare mythe meer. Er zijn verschillende stroomleveranciers die energie opwekken uit hernieuwbare bronnen. Gewone stroom, opgewekt met fossiele brandstoffen, is al jaren omstreden. Die manier van energie opwekken zorgt immers voor enorme hoeveelheden CO2-uitstoot. Het is dan ook niet zonder reden dat het gebruik van schone energie is opgenomen in de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de VN. Vele landen hebben fossiele brandstoffen inmiddels de rug gekeerd en beginnen over te stappen op hernieuwbare energie. Waterkracht, windenergie, zonne-energie, geothermie: de natuur heeft talrijke hernieuwbare energiebronnen te bieden die erop wachten om gebruikt te worden.

Een andere optie is om zelf energie op te wekken. Zonnepanelen behoren bij nieuwbouwwoningen tot de standaarduitrusting, dus waarom ook niet bij uw bedrijf?

Vraag na welke leveranciers in uw regio groene stroom aanbieden en let op officiële nationale en regionale labels.

Afval op de juiste manier sorteren

Een ander centraal punt, dat eenvoudig kan toegepast worden, is het sorteren van afval op kantoor. We hebben allemaal al de beelden gezien van reusachtige plastic eilanden in de zee, vervuilde beken, rivieren en bossen en stervende dieren. Enkele jaren geleden kenden we ze nog hoofdzakelijk van documentaires, maar intussen zijn ze op vele plaatsen een dagelijkse realiteit geworden. Die situatie kunnen we enerzijds natuurlijk verhelpen door afval te vermijden, maar vooral ook door juist te sorteren en te recyclen.

Papier, plastic, restafval, batterijen en elektro: afval sorteren en recyclen kan in het begin een beetje overweldigend lijken. Zodra het afvalsorteersysteem een vaste waarde geworden is, zal niemand echter nog op het idee komen om een bananenschil in de prullenbak te gooien. Als de medewerkers moeilijk aan het sorteersysteem gewend raken, duidt u iemand aan als 'sorteer-verantwoordelijke', die zijn collega's motiveert en opheldering verschaft. Zorg voor duidelijke labels en instructies en experimenteer met kleuren en vormen om tot een goed afvalbeheer te komen.

Plastic afval verminderen

Afval sorteren is één ding. Een andere belangrijke taak die we allemaal op ons moeten nemen is om minder plastic afval te produceren. Plastic en diens afbraakproducten bedreigen immers hele biotopen. Door zijn extreme duurzaamheid is plastic niet alleen praktisch, maar ook een bedreiging. Zeker voor verpakkingen is het nodig om betere, recyclebare alternatieven te zoeken. En die zoektocht begint bij uzelf: vermijd plastic flessen en bekers en gebruik herbruikbare flessen met statiegeld. Ook uw sandwich hoeft niet in plastic folie ingepakt te worden, maar kan net zo goed in een lunchdoos gestopt worden of in een doek van bijenwas worden gewikkeld.

Verspilling van hulpmiddelen vermijden

De verspilling van hulpmiddelen op kantoor heeft betrekking op verschillende aspecten. Het gaat om kantoorartikelen zoals papier en balpennen, maar om ook toiletpapier en schoonmaakproducten, dranken, voedingsmiddelen en energiebronnen (zie tips nr. 4 en 5).

Kantoor- en hygiëneartikelen

Laten we beginnen met de dagelijkse kantoorartikelen. Gebruik gerecycleerd papier voor uw notities en in de printer. Druk enkel af wat u echt nodig heeft en stel 'dubbelzijdig afdrukken' als standaard in. Maak doordacht gebruik van verschillende kantoorartikelen en gebruik navulbare balpennen, kleefmiddelen enz. U zult merken dat u met die maatregel alleen al uw kosten en ook uw afvalvolume kunt drukken.

Ook van hygiëneproducten wordt op kantoor buitensporig gebruik gemaakt en er bestaan duurzame varianten voor. Toiletpapier, zakdoeken, keukenrol... het kan allemaal in recycleerbare versie gekocht worden. Gebruik handzeep en schoonmaakmiddelen met een biolabel en plantaardige, biologisch afbreekbare ingrediënten.

Drank en voedsel

In onze streek kunnen we ons gelukkig prijzen dat we zonder nadenken water van de kraan kunnen drinken. We moeten dat dan ook doen. Gedaan met plastic bekers en waterdispensers: de waterleiding biedt u hoogwaardig bronwater. Voor wie sceptisch is tegenover kraanwater, kan een waterfilter die twijfels uit de weg ruimen. En als het dan toch echt uit een fles moet komen, koop dan in elk geval uitsluitend herbruikbare flessen met statiegeld.

Voor voedsel is het een goed idee om bio te kopen. Bij de productie van biologisch voedsel worden namelijk veel minder pesticiden gebruikt dan bij gewoon voedsel. Of biologische voedingsmiddelen ook echt een positief effect hebben op het klimaat is omstreden. Wat wel vaststaat is dat biologisch voedsel beter is voor ons, beter voor de dieren omdat ze humaan behandeld worden en beter voor de grond omdat er minder chemische stoffen worden gebruikt. Kies uw eten voor op werk op basis van die criteria en let op de herkomst van het voedsel.

Zakenreizen duurzaam maken

Zakenreizen hebben een groot potentieel voor besparingen op vlak van CO2-uitstuit en milieuvervuiling. Vooral bij het vliegen, want het vliegtuig is het schadelijkste transportmiddel voor het milieu en het klimaat. Het klopt dat onze mindset al aan het veranderen is, dat we vluchten voor korte afstanden vermijden en in de plaats de trein nemen. De trein brengt reizigers, alle wachttijden en dergelijke meegeteld, vaak zelfs sneller op hun bestemming dan het vliegtuig. Bovendien is het een goed idee om u voor elke reis af te vragen of het eigenlijk wel nodig is om in persoon af te spreken. Misschien kan dankzij nuttige online tools met de videoconferentie hetzelfde doel bereikt worden.

Zakenreizen met de wagen zijn vaak onvermijdbaar, want hoewel u voor sommige reizen de trein kunt nemen, gaat dat natuurlijk niet altijd. Als u daarom niet zonder bedrijfswagen kunt, moet u bij de aankoop van een nieuwe wagen ten minste letten op de emissiewaarden en het aandrijfsysteem en stimulansen creëren. Als uw bedrijf bijvoorbeeld een oplaadpunt voor elektrische auto's heeft, kan dat medewerkers motiveren om afstand te doen van de verbrandingsmotor.

Zakenreizen vinden natuurlijk niet in elk bedrijf plaats, maar ook de dagelijkse mobiliteit van de medewerkers speelt een doorslaggevende rol. Welk vervoersmiddel gebruiken pendelaars om op kantoor te geraken? En zijn er eventueel milieuvriendelijkere, CO2-arme alternatieven voorhanden? Kan er aan carpooling gedaan worden? Het merendeel van de pendelaars gebruikt hun auto hoofdzakelijk uit gemak en gewoonte. Toch kan vooral in de steden optimaal gebruik gemaakt worden van het openbare vervoer en fietsen. Minder met de auto rijden heeft een enorme impact, zowel op de emissiewaarden als de luchtkwaliteit, op uw gezondheid en ook op uw portemonnee. Een manier om de medewerkers aan het fietsen te krijgen, is om bedrijfsfietsen ter beschikking te stellen. Het is bewezen dat mensen die dagelijks met de fiets naar het werk komen, minder vaak ziek worden. Ook uit economisch oogpunt is het dus zeker voordelig.

Behaalde doelen samen vieren

De motivatie van de medewerkers is het allerbelangrijkste bij het invoeren van duurzame methodes en het omschakelen van de dagelijkse routine op kantoor. Aangezien het stellen en respecteren van doelen enkel lukt als de medewerkers actief betrokken worden, is het belangrijk om het bereiken van een doel samen te vieren.

Medewerkers moeten deel uitmaken van het hele proces, steeds weten hoever ze staan en wat er beter moet. En dan is het eindelijk zover en heeft zich een nieuw, milieubewust en duurzaam concept doorgezet. Dat vraagt om een feest. Alleen zo blijft iedereen gemotiveerd om voor nog meer verandering te zorgen. Denk eraan: vier met biocatering, zonder plastic servies en liefst op kantoor zelf om verplaatsingen met de auto te vermijden.

Partners en klanten op hun verantwoordelijkheid aanspreken

Net zoals het binnen een bedrijf belangrijk is dat iedereen samenwerkt, moet dat bewustzijn over milieubescherming en duurzaamheid ook consequent op de buitenwereld afstralen en anderen aanzetten om mee te doen. Regelmatig verschijnt er in het nieuws dat economische partnerschappen worden verbroken, als een van de partners geen rekening houdt met het milieu en duurzaamheid. Enkel zo kunnen veranderingen op grote schaal worden doorgevoerd. Praat vrijuit met uw partners, leveranciers, klanten enz. over milieubescherming. Misschien kunt u van elkaar leren of kunt u andere ondernemers die nog in hun kinderschoenen staan op vlak van duurzaamheid overtuigen. Zoals de lijst met tips doet blijken, begint de omschakeling klein en is ze in elk geval winstgevend voor elk bedrijf.

Milieubescherming en duurzaamheid zijn centrale en globale thema's die iedereen bezighouden. Thuis, op het werk, op school of op reis: overal worden steeds meer 'groene' concepten gebruikt. In de toekomst zullen klanten meer en meer aandacht hebben voor wat een bedrijf doet om het milieu te beschermen en duurzaam te ondernemen. De 10 tips die hier opgesomd staan, zijn een goed begin om uw bedrijf aantrekkelijker te maken op vlak van milieubescherming en om uw dagelijkse leven op kantoor duurzamer vorm te geven. Begin met kleine stappen zoals het sorteren van afval en het afschaffen van waterdispensers en werk naar grotere veranderingen toe, zoals het vermijden van vliegen. Uiteindelijk beschermen we zo ons kostbaarste bezit: onze planeet.

Duurzaamheid in bedrijven: milieubescherming op kantoor

Waarom is er meer milieubescherming nodig in bedrijven?

Invloed op de arbeidsmarkt

Invloed op beleggingen

Welke positieve invloed heeft duurzaamheid op een bedrijf?

Met de volgende 10 tips voor meer duurzaamheid en milieubescherming op kantoor kunt u uw ecologische voetafdruk op het werk minimaliseren.